လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး - စာ႐ြက္မွတ္တမ္းမွသည္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္စနစ္ဆီသို႔................စန္းစန္းေအး(က်န္းမာေရးေဘာဂေဗဒ)
လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီးဌာနသည္ “လူ႔ဂုဏ္သိကၡာအျပည့္အဝရရွိႏိုင္မည့္ လူမႈအသိုက္အဝန္းတစ္ရပ္ေပၚေပါက္လာေစေရးႏွင့္ အားလုံးအက်ဳံးဝင္ၿပီး ေရရွည္တည္တံ့မႈရွိသည့္ လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ျပည္သူလူထုလြတ္လပ္လုံၿခဳံစြာဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစေရး” မူဝါဒႏွင့္အညီျပည္သူလူထုအတြင္းထိေရာက္ေသာ လူမႈေရးပိုင္းဆိုင္ရာရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားႏွင့္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို စနစ္တက်အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါတယ္။ လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို စနစ္တစ္ခုတည္ေဆာက္ၿပီးေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ၂၀၁၄ခုႏွစ္ကတည္းက “ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အမ်ိဳးသားအဆင့္မဟာဗ်ဴဟာစီမံခ်က္”ကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးကိုယ္တိုင္ ဥေယ်ာဇဥ္တြင္လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ၂၀၁၂ခုႏွစ္မွာက်င္းပခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားလူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဖိုရမ္ေဆြးေႏြးပြဲမွာလည္း ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးက “ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား အလ်င္အျမန္ေဆာင္႐ြက္စဥ္ လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးကို အားျဖည့္ေပးျခင္းျဖင့္သာတူညီမွ်မႈႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္မႈထြန္းကားေသာ ျမန္မာ့လူ႔ေဘာင္တစ္ရပ္ကို တစ္စုတစ္ေပါင္းတည္းတည္ေဆာက္ႏိုင္မယ္လို႔အခိုင္အမာယုံၾကည္ပါေၾကာင္း” မိန႔္ခြန္းတြင္ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အမ်ိဳးသားအဆင့္မဟာဗ်ဴဟာ စီမံခ်က္မွာ အဓိကလုပ္ငန္း (Flag Ship Program) (၈) ရပ္ပါဝင္ၿပီး အားလုံးအက်ဳံးဝင္ေစေသာ ခ်ဥ္းကပ္မႈ (Universal approach )ႏွင့္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ေရးဆြဲထားရွိပါတယ္။
လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဓိကလုပ္ငန္း(၈)ရပ္မွာ-
(၁) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားႏွင့္ ၎တို႔မွေမြးဖြားလာေသာအသက္ (၂) ႏွစ္ေအာက္ ကေလးသူ ငယ္မ်ားကိုေထာက္ပံ့ေငြေပးအပ္ျခင္း (ကေလးဘဝအစ ရက္ (၁၀၀၀) အတြင္း အာဟာရျပည့္ဝေစရန္ေထာက္ပံ့ျခင္း)၊
(၂) အသက္ (၃) ႏွစ္မွ (၁၅) ႏွစ္အထိ ကေလးသူငယ္မ်ားကိုေထာက္ပံ့ျခင္း၊
(၃) မသန္စြမ္းသူမ်ားအတြက္ ေထာက္ပံ့ေငြ ေပးအပ္ျခင္း၊
(၄) ေက်ာင္းတြင္းအာဟာရေကြၽးေမြးေသာ အစီအစဥ္မ်ား ေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊
(၅) အမ်ားျပည္သူအလုပ္အကိုင္ရရွိေရးႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာေရးအစီအစဥ္မ်ား ေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊
(၆) လူမႈေရးပင္စင္အစီအစဥ္ ေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊
(၇) သက္ႀကီးသူခ်င္းကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႕မ်ားအား ေထာက္ပံ့ျခင္း၊
(၈) ဘက္စုံလူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဝန္ေဆာင္မႈတို႔ျဖစ္ပါတယ္။
မဟာဗ်ဴဟာစီမံခ်က္ပါ အဓိကလုပ္ငန္းမ်ားကို အဆင့္အလိုက္အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားျခင္းျဖင့္ ျပည္သူလူထုအတြင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ သာတူညီမွ်ျဖစ္ေရး၊ လူမႈသဟဇာတျဖစ္ေရးစတဲ့ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္သည့္ တိုးတက္မႈမ်ား ေရရွည္မွာရရွိလာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေဖာ္ျပပါ လုပ္ငန္း (၈) ရပ္အနက္ ဝန္ႀကီးဌာန၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ လူမႈဝန္ထမ္းဦးစီးဌာနက အမွတ္စဥ္ (၁)၊(၆)၊(၇)ႏွင့္ (၈)တို႔ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါတယ္။ က႑(၄)ရပ္အနက္ လူမႈေရးပိုင္းဆိုင္ရာရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံျခင္းအတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ျခင္းက႑ (၂) ရပ္ျဖစ္ေသာ အမွတ္စဥ္ (၁)ႏွင့္ (၆)၊ ဘက္စုံလူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဝန္ေဆာင္မႈအျဖစ္ လူမႈျဖစ္ရပ္စီမံခန႔္ခြဲမႈစနစ္တည္ေထာင္ေရးက႑တို႔အတြက္ စာ႐ြက္မွတ္တမ္းမ်ားထိန္းသိမ္းျခင္း၊ လႊဲေျပာင္းျခင္း၊ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္၍ လုံၿခဳံစြာထိန္းသိမ္းရန္လိုအပ္ျခင္း၊ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ၍ မူဝါဒပိုင္းဆိုင္ရာ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားႏွင့္ တိက်ေသာ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္အေပၚအေျခခံ၍ သုေတသနျပဳျခင္းမ်ားကို ေဆာင္႐ြက္ရန္ လည္းလိုအပ္လ်က္ရွိပါတယ္။ လူမႈသတင္းအခ်က္အလက္စီမံခန႔္ခြဲမႈစနစ္ (Social Management Information System-SMIS)ကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ တြင္ Microsoft Excelျဖင့္သာ ထည့္သြင္း၍ စီမံခန႔္ခြဲမႈမ်ားေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ စနစ္၏အစတြင္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈေပးျခင္းက႑ (၂) ရပ္အတြက္ အက်ိဳးခံစားခြင့္ရွိသူဦးေရမွာ (၅၀,၀၀၀) ဦးခန႔္သာရွိေသာ္လည္း ၂၀၂၂ ခုႏွစ္တြင္အက်ိဳးခံစားခြင့္ရွိသူဦးမွာ (၇၀၀,၀၀၀)နီးပါးခန႔္ရွိလာပါ၍ SMIS Software ေရးဆြဲၿပီး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို စနစ္တက်စီမံခန႔္ခြဲရန္ လိုအပ္လ်က္ရွိပါတယ္။ ထိုနည္းတူစြာ လူမႈျဖစ္ရပ္စီမံခန႔္ခြဲမႈတြင္လည္း ျဖစ္ရပ္အေရအတြက္မ်ားမွာ အစပိုင္းတြင္ (၅၀၀) ဦးခန႔္သာရွိရာမွ ၂၀၂၂ခုႏွစ္တြင္ (၅၀၀၀) ဦးေက်ာ္အထိရွိလာပါ၍ SMIS စနစ္၏ေအာက္တြင္ Case Mangement Information System – CMIS ကိုလည္း Softwareေရးဆြဲၿပီး Digital စနစ္သို႔ကူးေျပာင္းရန္လိုအပ္လ်က္ရွိပါတယ္။ သို႔ပါ၍ တပ္မေတာ္သတင္းနည္းပညာဌာနက ပညာရွင္မ်ား၏ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာပံ့ပိုးမႈျဖင့္ SMIS Software ေရးသားျခင္းကို ၂၀၂၂ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလမွစတင္၍ ေရးသားခဲ့ရာ ယခုအခါ လူမႈျဖစ္ရပ္စီမံခန႔္ခြဲမႈ သတင္းအခ်က္အလက္စနစ္ (CMIS)Softwareကို စမ္းသပ္အသုံးျပဳေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ တစ္ႏိုင္ငံလုံးအတိုင္းအတာျဖင့္ေပးအပ္လ်က္ရွိေသာ လူမႈေရးပင္စင္ႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ျပည္နယ္ (၇)ခုတို႔တြင္ ေပးအပ္လ်က္ရွိေသာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားႏွင့္ ၎တို႔မွေမြးဖြားလာေသာအသက္ (၂) ႏွစ္ေအာက္ကေလးသူယ္မ်ားအား ေထာက္ပံ့ေပးျခင္းအစီအစဥ္ (၂) ရပ္အတြက္လည္း Software မ်ားကို ေရးဆြဲလ်က္ရွိပါတယ္။ ၂၀၂၂ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလတြင္ တပ္မေတာ္သတင္းနည္းပညာဌာနပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကြန္ပ်ဴတာအသင္းခ်ဳပ္ တာဝန္ရွိသူတို႔က အာရွႏွင့္သမုဒၵရာေဒသရွိ သတင္းအခ်က္အလက္နည္းပညာဆိုင္ရာအသင္းခ်ဳပ္ (Asian Oceanian Computing Industry Organization -ASOCIO) က ASOCIO အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိေသာ နည္းပညာအသုံးျပဳ ျပည္သူ႔အက်ိဳးျပဳလုပ္ငန္းမ်ား ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ပါေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားလာပါတယ္။ ASOCIOသည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ Digital Government Award အပါအဝင္ ဆု အမ်ိဳးအစား (၃) မ်ိဳးကိုသာေပးခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၂၂ခုႏွစ္တြင္ ASOCIO Digital Government Award အပါအဝင္ ဆုအမ်ိဳးအစား (၈) မ်ိဳးကိုပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ဖိတ္ေခါခဲ့ပါတယ္။
လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီးဌာနက တပ္မေတာ္သတင္းနည္းပညာဌာနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကြန္ပ်ဴတာအသင္းခ်ဳပ္တို႔၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈျဖင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိေသာ နည္းပညာအသုံးျပဳ ျပည္သူ႔အက်ိဳးျပဳလုပ္ငန္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ “လူမႈျဖစ္ရပ္စီမံခန႔္ခြဲမႈစနစ္ - Case Management Information System-CMIS” ကိုပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရာ ASOCIO Digital Government Award ကို ၂၀၂၂ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ (၂၈) ရက္ေန႔တြင္ရရွိခဲ့ပါတယ္။
CMIS ကို Software Platformအျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္း ေဆာင္႐ြက္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ လူမႈျဖစ္ရပ္စီမံခန႔္ခြဲမႈအစီအစဥ္မွာ ကာကြယ္ေစာင့္ ေရွာက္ရန္လိုအပ္ေသာကေလးသူငယ္မ်ား၊ ဥပေဒႏွင့္ၿငိစြန္းလ်က္ရွိေသာ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အလႊဲသုံးစားျပဳျခင္းခံရသူ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ က်ား/မ အေျချပဳအၾကမ္းဖက္မႈဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ား၊ လူကုန္ကူးခံရသူ ကေလးသူငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ျဖစ္ရပ္မ်ားအား ယခင္က စာ႐ြက္မွတ္တမ္းသာ သိမ္းဆည္းရာမွာ ယခုအခါ Digital မွတ္တမ္းကိုပါ သိမ္းဆည္းၿပီး Digital စနစ္သို႔ တျဖည္းျဖည္း ကူးေျပာင္းသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
Digital Platform ကိုေျပာင္းလဲအသုံးျပဳျခင္းျဖင့္ လူမႈျဖစ္ရပ္စီမံခန႔္ခြဲမႈစနစ္ပါ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို စနစ္တက်ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ၿပီး ျဖစ္ရပ္မ်ားကို အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကား လႊဲေျပာင္းခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္မွာျဖစ္သည့္အျပင္ ျဖစ္ရပ္အလိုက္မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ျခင္း၊ အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးညီ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ျခင္း၊ အခ်က္အလက္မ်ားကို စနစ္တက်ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာႏိုင္ၿပီး အခ်က္အလက္ (Data)မွ သတင္းအခ်က္အလက္(Information) သို႔လည္းေကာင္း၊ ယင္းမွတစ္ဆင့္မူဝါဒအဆိုျပဳခ်က္ (Policy input) မ်ားအထိေပးေဆာင္ႏိုင္ၿပီး ျပည္သူလူထုအတြင္း လူမႈဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို ထိေရာက္စြာေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မည့္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားရရွိလာမွာျဖစ္ပါေၾကာင္း စာ႐ြက္မွတ္တမ္းမွ ဒစ္ဂ်စ္တယ္စနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းမႈ milestone ကိုမွတ္တမ္းတင္အပ္ပါတယ္။